ويتامين و مواد معدني
ویتامینها ترکیبات آلی هستند که به مقدار خیلی جزئی برای سوخت و ساز مواد غذایی و اعمال حیاتی بدن و رشد و نمو و تندرستی ضرورت دارند. تغذیهٔ ناقص و رژیم غذایی نامناسب، سبب کمبود یا فقدان یک یا چند ویتامین میشود و به بیماریهای مختلف مانند بری بری و پلاگر میانجامد.
ویتامینها سبب تسهیل سوخت و ساز بدن یا متابولیزم میشوند و رشد و نمو و ترمیم یاختههای بدن را میسر میسازند. برخی از ویتامینها سبب جذب مواد غذایی در روده میشوند و بعضی نیز به عنوان کاتالیزور عمل میکنند. عمل آنها بر روی بافتهای پوششی و همچنین استخوان بوده و در مجموع هر کدام از آنها از بروز یک عارضه جلوگیری میکند.
کلمهٔ ویتامین از واژه یونانی ویتا به معنی «زندگی» است. فونک نام Vitalamine، یعنی آمینی که حیاتی بوده و برای ادامه زندگی ضرورت دارد، را به موادی که سبب بهبود بیماری بری بری میشد و از گروه آمین بوده اطلاق کرد. پس از آنکه معلوم شد بسیاری از ویتامینها از گروه آمین نیستند حرف e از آخر واژه ویتامین حذف و واژه Vitamin مورد پذیرش قرار گرقت.
مواد مغذی آلی Dietary element ،عنصرهای غذایی (که معمولاً به عنوان معدنی در رژیم غذایی شناخته میشوند) عناصر شیمیایی به ترتیبِ فراوانی در بدن انسان، شامل هفت عنصر عمده در رژیم غذایی: کلسیم ، فسفر، پتاسیم، گوگرد، سدیم، کلر، و منیزیم است. عناصر غذایی مهم و لازم برای زندگی پستانداران، شامل: آهن، کبالت، مس، روی،منگنز، مولیبدن، ید، برم، و سلنیوم است. اینها نیز «عناصر غذایی جزئی»، یا «ریزمغذی»ها هستند که این واژه «جزئی» یا «ریز» اشاره به «مقدار» و نه به «اهمیت» آنهاست. از آنجا که محتوای مواد معدنیها در مواد غذایی را سوختنیها و بخارشدنیها تشکل ندادهاند، روشهای تجزیهوتحلیل تغذیهٔ شامل احتراق ممکن است محتوای مواد معدنیِ کلِ مواد غذایی را به عنوان «خاکستر خام» گزارش کنند.
بیش از بیست عنصر غذایی برای انواع مختلف پستانداران و دیگر گونههای گوناگون زندگی لازم است. شمار کامل عناصر شیمیایی که قطعاً برای هر ارگانیسم مورد نیاز است تاکنون دانسته نشده. مقدار ناچیزی از برخی از عناصر به عنوان مثال، بور، کروم دانسته شده که به روشنی نقش دارند اما ماهیت بیوشیمیایی دقیق آن ناشناخته ماندهاست، و نیز گروه دیگر به عنوان مثال آرسنیک، سیلیکون مشکوک به داشتن نقش مهمی در سلامت هستند، اما چون و چگونگی آن روشنسازی نشدهاست.